Bayıltılıp Kamyona Yüklendiler: Datça Eşekleri Türkiye'nin Gündeminde

Muğla’nın Datça ilçesinde yıllardır doğal yaşamın bir parçası olarak görülen yaban eşeklerinin, valilik kararıyla bayıltılarak toplanması geniş bir tartışmanın fitilini ateşledi. Trafik güvenliği gerekçesiyle başlatılan operasyon sosyal medyada büyük tepki çekerken, belediye yasal zorunluluğa uyduklarını belirtti. Görüntüler kamuoyunu ikiye böldü: Güvenlik mi, vicdan mı?

Valilik talimat verdi, belediye uyguladı

Olayın merkezinde, Datça-Marmaris kara yolu üzerinde sıkça görülen başıboş eşeklerin trafik için tehdit oluşturduğu iddiası bulunuyor. Muğla Valiliği’ne bağlı İl Hayvanları Koruma Kurulu, geçtiğimiz hafta aldığı bir kararla, eşeklerin kontrol altına alınmasını talep etti. Kararda, sürücü güvenliği açısından "ivedilikle müdahale" gerektiği vurgulandı.

Bu karar doğrultusunda harekete geçen Datça Belediyesi, yaklaşık 50 eşeği anestezik iğneyle bayıltarak veteriner hekim eşliğinde araçlara yükledi ve geçici barınma alanına taşıdı. Belediye sürecin ilgili yasal mevzuata uygun, kontrollü ve hayvan refahını önceleyen bir şekilde yürütüldüğünü açıkladı.

Görüntüler infial yarattı: “Üst üste taşınan eşekler”

Ancak operasyon sırasında çekilen görüntüler kamuoyunun geniş kesimlerinde sert tepkiyle karşılandı. Baygın halde, üst üste kamyon kasalarına istiflenen eşeklerin fotoğrafları sosyal medyada kısa sürede binlerce kez paylaşıldı. Özellikle hayvan hakları savunucuları, görüntüleri “kabul edilemez” olarak tanımlarken, uygulamayı “doğrudan hayvan istismarı” şeklinde niteledi.

#DatçaEşekleri ve #EşeklereDokunma etiketleri Twitter’da gündem olurken, olay Datça sınırlarını aşarak ulusal çapta yankı uyandırdı. Bazı vatandaşlar operasyonun durdurulması için valiliğe ve belediyeye dilekçe verdi. Yerel bazı aktivist gruplar ise toplama aracının önüne geçerek eşeklerin taşınmasına fiilen engel olmaya çalıştı.

Büyükşehir devreye girdi, sahiplenme başvuruları başladı

Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras, artan kamuoyu tepkisinin ardından sürece müdahil oldu. Aras yaptığı açıklamada, eşeklerin yaşam hakkının korunması için uygun doğal bir alan tahsis edilmesi yönünde çalışmalara başlanacağını söyledi. “Bu canlılar bizimle birlikte bu coğrafyanın bir parçası” diyen Aras, mevcut uygulamanın daha insani yollarla yapılması gerektiğini vurguladı.

Olayın ardından bazı vatandaşlar bireysel sahiplenme başvurularında bulundu. Menteşe’den bir yurttaş CİMER üzerinden resmi başvurusunu yaparken, sanat camiasından bazı isimler de sahiplendirme sürecine katılmak istediklerini duyurdu. Sanatçı Seren Serengil, iki eşeği sahiplenmek için başvuruda bulunduğunu açıkladı.

Belediye: “Yasal süreci uyguladık, sahiplendirme başladı”

Tepkiler üzerine Datça Belediyesi yeni bir açıklama yayımladı. Açıklamada, eşeklerin barınakta güvenli ve sağlıklı bir ortamda tutulduğu, veteriner kontrollerinin tamamlandığı ve sahiplendirme sürecinin başlatıldığı bildirildi. Belediye ayrıca, kamu güvenliği kapsamında alınan valilik kararına uymakla yükümlü olduklarını, sürecin etik çerçevede yürütüldüğünü savundu.

Hayvanların barınağa geçici olarak alındığı, sürekli olarak gözlem altında tutuldukları ve herhangi bir fiziksel zararlarının bulunmadığı belirtildi.

Vicdan mı mevzuat mı? Türkiye bu soruyu yeniden soruyor

Olay, Türkiye’de yerel yönetimlerin doğal yaşamla ilişkisini ve hayvan haklarına bakışını yeniden gündeme taşıdı. 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu, kamu güvenliği tehdit altındaysa idareye müdahale yetkisi tanıyor. Ancak uzmanlar, bu müdahalenin şeklinin de hayvan refahı açısından titizlikle değerlendirilmesi gerektiği görüşünde. Veteriner hekimler, anesteziyle bayıltmanın kısa süreli riskli olmadığını söylese de taşıma biçimi tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Özellikle kırsal alanlarda yaban hayatı ile insan faaliyetlerinin çakıştığı noktalarda, çözümün yalnızca toplama değil, “birlikte yaşama planları” çerçevesinde düşünülmesi gerektiği vurgulanıyor. Hayvan geçitleri, çit sistemleri, trafik levhaları ve bilgilendirme kampanyaları gibi yöntemlerin uzun vadede daha sürdürülebilir olduğu ifade ediliyor.

Sonuç

Datça eşekleri üzerinden başlayan tartışma, hayvan haklarından yerel yönetim politikalarına, mevzuattan vicdani sorumluluğa kadar birçok konunun yeniden konuşulmasına neden oldu. Toplanan eşekler şu an belediye gözetiminde, ancak olayın açtığı toplumsal yarık henüz kapanmış değil. Kamuoyu, hem hayvanların durumunu hem de idari süreçlerin şeffaflığını izlemeye devam ediyor.