Milas'ta Yüzyıllık Gelenek: Kaddak Deve Bayramı Bu Yıl da Coşkuyla Kutlandı

Milas – Muğla’nın Milas ilçesine bağlı Pınarcık (eski adıyla Mersinet) köyü, her yıl 29 Ekim akşamı düzenlediği geleneksel Kaddak Deve Bayramı ile bu yıl da renkli bir atmosferle Cumhuriyet Bayramı coşkusunu taçlandırdı. Kent merkezinden ve çevre köylerden gelen ziyaretçilerle birlikte, sahneye çıkan maket develer, maskeli kostümler ve gecenin geç saatlere kadar süren şenlik havası, izleyenler tarafından “yerel kültürün yaşar hâle gelmesi” olarak değerlendirildi.

Geleneksel bir ritüel

Pınarcık Köyü’nde 29 Ekim akşamı başlayan kutlamalar, hava karardıktan sonra köy meydanında kurulan sahnede drum-zurna eşliğinde başlıyor. Katılımcılar, geleneksel olarak hazırlanan maket iki veya üç “deve”yi sahneye indiriyor; bu develerin ismi “kaddak devesi” olarak anılıyor. İskelet üzerine branda ve örtüyle şekillendirilen bu figürler, içerisine giren gençlerle birlikte sahnede dolaşıyor, gölgelere takılıyor, izleyiciyi selamlıyor ve geleneksel “tema”lı kısa skeçlerle birleşiyor.

“Kaddak” sözcüğünün köyde yaygın anlatımı, deve ya da büyükbaşın yemek esnasında çıkardığı seslerden türemiş olduğudur. Yerel kaynaklarda bu sesin “kad-kad” biçiminde aktarıldığı, zamanla bu geleneğin adının da bu onomatopoeik ünlemden evrildiği ifade ediliyor.

2025 Yılında Kutlama

Bu yılın kutlaması, pandemi sonrası tam kapasiteyle yeniden sahneye kondu. Köy meydanı saat 19:30 civarında dolmaya başladı; Milas merkezinden, Bodrum-Muğla hattından, çevre köylerden gelenler oldu. Yerel belediye yetkilileri ve köy muhtarı açılış konuşmasında, “29 Ekim’in anlam ve önemine saygı göstererek, bu geceyi sadece eğlence değil, birlik ve beraberliğimizin temsili olarak görüyoruz” dedi.

Sahnede günün anlamına uygun olarak “Yaşasın Cumhuriyet” temalı kortej düzenlendi; ardından maskeli katılımcılar ellerinde meşalelerle alana girerken, maket develer birer büyük tura çıktı. Kostümlü gençlerin şakalaşmaları, kendilerine “şeytan” diyerek sahnede su-sis şakaları yapmaları gece boyunca izleyenleri güldürdü. Özellikle maket deve sahnesi esnasında izleyiciler arasında büyük bir “çevre halkası” oluşturuldu, çocuklar sahneye yaklaştı, fotoğraf çekildi ve sosyal medya paylaşımı için videolar kaydedildi.

Yerel kaynaklara göre bu yıl kutlamaya yaklaşık 2 bin ziyaretçi katıldı. Köy kahvesi, geçici kurulmuş stantlar ve yerel kadınlar tarafından hazırlanan köy yemekleriyle birlikte, gece boyu sürdü. Muhtar, “Bu rakamlar kesin değil ama köyün nüfusunun çok üzerinde bir katılım var; köyümüz bu geceyi geleneksel hale getirdi ve herkes bunu benimsedi” dedi.

Kültürel anlam ve yorum

Uzun yıllardır devam eden bu geleneğe dair lokal tarihçiler ve halk arasında çeşitli yorumlar var. Bazı kaynaklar, maskeli kostüm ve maket develerin aslında eski bir ritüele — belki bir bağ bozumuna ya da bereket duasına — uzandığını öne sürüyor; ancak köyde yaşayan yaşlılar, en azından 20’nci yüzyıl başlarından beri 29 Ekim gecesiyle bu geleneğin bütünleştiğini söylüyor.

Gecenin bir yanı eğlence ve gösteri formatında olsa da, bir diğer yanı güçlü bir sosyal işlev görüyor: Köy halkı, şehirde yaşayan göçmüş hemşehriler, yakın köylerden gelenler bu gece bir araya geliyor; bir tür “yeniden buluşma” ve kimlik pekiştirmesi olarak işlev görüyor. Bu da modern Türkiye’de yerel kültürlerin, Cumhuriyet kutlamaları çerçevesinde yeniden yorumlandığını gösteriyor.

Gelecek için hedefler

Bu yılın katılımı ve coşkusu, köy muhtarlığı ve dernek temsilcileri tarafından bir adıma dönüşme isteğini artırdı: “Kaddak Deve Bayramı’nı yavaş yavaş bir bölge festivali hâline getirmek, yatırım almak, daha planlı organizasyona geçmek isteriz” açıklamaları yapıldı. Ayrıca gelen ziyaretçilerin artışıyla birlikte çevre düzenlemesi, otopark, güvenlik ve çöp yönetimi gibi lojistik konular da gündeme geldi.

Köyde yaşayan gençler özellikle sosyal medya üzerinden bu geceyi duyuruyor; “#KaddakDeve2025”, “#PınarcıkCumhuriyetCoşkusu” gibi etiketler dolaşımda. Bu da bir zamanlar tamamen yerel ve kapalı bir etkinliğin, internet aracılığıyla daha geniş kitlelere ulaşabileceğini gösteriyor.

Her ne kadar büyük şehirlerdeki resmi 29 Ekim kutlamalarından farklı bir tonda olsa da, Pınarcık Köyü’ndeki bu geleneksel şenlik, “Cumhuriyet’in ışıltısını yerelde yaşatma” açısından oldukça etkileyici bir örnek. Maskeler, develer, halk dansı ve köy ruhu… Hepsi birleşerek, hem eğlence hem de toplumsal bağ anlamında bir gecelik bir şölen sunuyor.

Önümüzdeki yıllarda, bu geleneğin korunması, daha geniş katılımlı hâle gelmesi ve yerel kimliğin canlı tutulması açısından önem taşıdığı kanısı yaygın. Gece geç saatlerde sahneden yükselen “Yaşasın Cumhuriyet!” sloganları, sadece bir bayram kutlaması değil, yerelde kuşaktan kuşağa aktarılacak bir kültür dönemeci olarak okunabilir.